Ngày 11/4/2025, tại Hà Nội, Bộ Tài chính phối hợp với Dự án Tăng cường Quản lý tài chính công tại Việt Nam do Liên minh Châu Âu tài trợ (GIZ) tổ chức Hội nghị thảo luận và đưa ra những ý kiến đóng góp cho Dự án sửa đổi toàn diện Luật Ngân sách nhà nước (NSNN). Thứ trưởng Bộ Tài chính Hồ Sỹ Hùng chủ trì Hội nghị.

Thứ trưởng Bộ Tài chính Hồ Sỹ Hùng phát biểu chỉ đạo tại Hội nghị

Tham dự Hội nghị có đại diện các bộ, cơ quan Trung ương; Lãnh đạo UBND các tỉnh/thành phố trực thuộc Trung ương, Giám đốc, Phó Giám đốc và Trưởng phòng Ngân sách tỉnh/thành phố trực thuộc Trung ương; đại diện lãnh đạo các đơn vị thuộc Bộ Tài chính.

Phát biểu khai mạc Hội nghị, Thứ trưởng Bộ Tài chính Hồ Sỹ Hùng cho biết, sau hơn 8 năm thực hiện, Luật NSNN năm 2015 đã góp phần quan trọng trong việc quản lý, sử dụng NSNN một cách hiệu quả, minh bạch, có đóng góp quan trọng vào sự phát triển kinh tế - xã hội của đất nước. Tuy nhiên, trong bối cảnh mới, với những thay đổi về kinh tế, xã hội, quốc tế, Luật đã bộc lộ một số hạn chế, bất cập, cần phải được sửa đổi, bổ sung để phù hợp với thực tiễn, đáp ứng yêu cầu phát triển.

Triển khai thực hiện các Kết luận của Ban chấp hành Trung ương, Bộ Chính trị (kết luận số 97/KL-TW về kinh tế - xã hội năm 2024-2025; số 126-KL/TW, số 127-KL/TW về triển khai nghiên cứu, đề xuất tiếp tục sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị; số 57-NQ/TW về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia), nhất là Kết luận số 93/KL-TW của Bộ Chính trị về tiếp tục đổi mới cơ chế phân cấp quản lý, phân bổ NSNN để đảm bảo vai trò chủ đạo của NSTW và chủ động của NSĐP, các cơ quan, đơn vị có liên quan; Quốc hội có Nghị quyết giao Chính phủ “chỉ đạo các Bộ, ngành liên quan tiếp tục nghiên cứu sửa đổi toàn diện Luật NSNN báo cáo Quốc hội tại Kỳ họp thứ 9 theo kết luận của Bộ Chính trị, các nghị quyết của Quốc hội”. Theo đó, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đã giao Bộ Tài chính khẩn trương nghiên cứu, sửa đổi toàn diện Luật NSNN năm 2015, đề xuất bổ sung vào Chương trình xây dựng pháp luật năm 2025 theo trình tự, thủ tục rút gọn để trình Quốc hội xem xét, thông qua tại Kỳ họp thứ 9 (tháng 5/2025).

Bà Krisina Buende, Trưởng ban Hợp tác - Phái đoàn Liên minh Châu Âu tại Việt Nam

Thực hiện phân công của Chính phủ, Bộ Tài chính đã có văn bản đề nghị các bộ, cơ quan Trung ương và địa phương đánh giá, đề xuất nội dung sửa đổi, bổ sung toàn diện Luật NSNN làm cơ sở xây dựng hồ sơ Luật NSNN (sửa đổi), gửi lấy ý kiến tham gia bằng văn bản của các bộ, cơ quan Trung ương và địa phương; đồng thời, đã tổ chức hội thảo để lấy ý kiến góp ý trực tiếp của một số địa phương. Trên cơ sở đó, Bộ Tài chính đã rà soát, tiếp tục hoàn thiện Hồ sơ Luật NSNN (sửa đổi) gửi Bộ Tư pháp thẩm định.

Theo Thứ trưởng Hồ Sỹ Hùng, Dự thảo Luật NSNN (sửa đổi) được xây dựng trên quan điểm thể chế hóa đầy đủ các chủ trương, định hướng của Đảng, Nhà nước; luật hoá những vấn đề đã rõ, phù hợp với thực tiễn; quy định các vấn đề mang tính nguyên tắc, bảo đảm tính đồng bộ, thống nhất giữa các quy định của pháp luật. Dự thảo cũng được xây dựng trên quan điểm đẩy mạnh phân cấp, phân quyền, tạo sự chủ động, linh hoạt, nâng cao sự tự chủ của các địa phương theo tinh thần “địa phương quyết, địa phương làm, địa phương tự chịu trách nhiệm”. Cùng với đó là kế thừa và phát huy những thành tựu của Luật hiện hành; sửa đổi, bổ sung những quy định không còn phù hợp để tháo gỡ khó khăn, vướng mắc.

Trên tinh thần đó, Dự thảo Luật NSNN (sửa đổi) tập trung giải quyết những vấn đề trọng tâm. Thứ nhất là đổi mới cơ chế phân cấp nguồn thu giữa ngân sách trung ương và ngân sách địa phương theo hướng tăng cường vai trò chủ đạo của ngân sách trung ương, đồng thời tạo điều kiện cho ngân sách địa phương có tính tự chủ, chủ động hơn trong việc huy động, sử dụng nguồn lực phát triển kinh tế - xã hội.

Thứ hai là rà soát, sửa đổi các quy định về phân cấp nhiệm vụ chi ngân sách theo hướng phân định rõ ràng trách nhiệm, quyền hạn của mỗi cấp trong việc sử dụng ngân sách, ưu tiên bố trí nguồn lực cho những nhiệm vụ trọng tâm, đặc biệt là phát triển khoa học - công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số.

Ông Vũ Đức Hội – Vụ trưởng Vụ Ngân sách nhà nước, Bộ Tài chính giới thiệu nội dung dự kiến sửa đổi của Luật Ngân sách nhà nước

Thứ ba là tăng cường phân cấp, phân quyền trong công tác lập dự toán và chấp hành ngân sách. Dự thảo Luật tăng thẩm quyền cho Chính phủ trong việc quyết định điều chỉnh dự toán thu, chi của một số bộ, cơ quan trung ương và địa phương nhưng không làm tăng mức vay, bội chi NSNN, tăng thẩm quyền cho UBND các cấp ở địa phương quyết định điều chỉnh dự toán chi NSĐP, sau đó mới báo cáo lại cấp có thẩm quyền. Việc xử lý tăng, giảm thu, chi so với dự toán trong quá trình chấp hành NSNN được sửa đổi theo hướng: bỏ quy định thứ tự ưu tiên khi phân bổ số tăng thu và các khoản dự toán chi còn lại của cấp ngân sách, đồng thời mở rộng phạm vi được sử dụng nguồn lực này (bổ sung tăng dự phòng ngân sách và các nhiệm vụ cần thiết khác chưa được bố trí dự toán ngân sách năm sau).... nhằm nâng cao hiệu quả, tính kịp thời trong giải quyết các vấn đề phát sinh.

Thứ tư là cắt giảm, đơn giản hóa các thủ tục hành chính, tối ưu hóa quy trình, thủ tục trong công tác lập dự toán, chấp hành, quyết toán ngân sách, như: cắt giảm các thủ tục liên quan đến quy trình xây dựng và thông báo số kiểm tra thu, chi ngân sách hằng năm và 03 năm; quy trình xây dựng và báo cáo kế hoạch tài chính - NSNN 03 năm; trình tự và yêu cầu lập dự toán chi, nhất là đối với lĩnh vực khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số… Qua đó, tạo điều kiện thuận lợi cho cả cơ quan tài chính và các đơn vị sử dụng ngân sách; rút ngắn thời gian tổng hợp, lập quyết toán ngân sách.

Phát biểu tại Hội nghị, bà Krisina Buende, Trưởng ban Hợp tác - Phái đoàn Liên minh Châu Âu tại Việt Nam đánh giá cao sự đóng góp tích cực của những chuyên gia, nhà hoạch định chính sách và cán bộ thực thi của Việt Nam vì đang nỗ lực xây dựng một đạo luật then chốt, góp phần vào tiến trình cải cách pháp lý và tái cơ cấu tổ chức bộ máy nhà nước. Việt Nam đã có những bước chuyển mình ấn tượng trong những thập kỷ qua, trở thành một trong những nền kinh tế tăng trưởng nhanh nhất khu vực. Việt Nam đã cho thế giới thấy được sức mạnh của tầm nhìn chiến lược và sự quyết tâm.

Theo bà Krisina Buende, sự tiến bộ luôn đi kèm theo những thách thức. Một trong những thách thức đó có thể được giải quyết thông qua sửa đổi Luật NSNN 2015, để phù hợp với mục tiêu đưa Việt Nam trở thành quốc gia hiện đại, có thu nhập cao vào năm 2045, đồng thời đạt mục tiêu phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050. Hội nghị này là cơ hội để xây dựng một đạo luật góp phần cải thiện quản trị, củng cố thể chế, và phục vụ tốt hơn cho người dân.

Quang cảnh Hội nghị

Với ý nghĩa rất quan trọng của việc sửa đổi toàn diện Luật NSNN lần này, Hội nghị đã tập trung thảo luận làm sâu sắc hơn các nội dung sửa đổi, bổ sung trong Dự thảo Luật, đề xuất và kiến nghị các giải pháp phù hợp để tháo gỡ các khó khăn, vướng mắc nhằm đảm bảo dự thảo Luật phù hợp với thực tiễn, đáp ứng yêu cầu phát triển trong tình hình mới.

Hội nghị đã tập trung thảo luận vào những vấn đề như: phạm vi NSNN, những khái niệm, định nghĩa còn chưa thống nhất, dẫn đến khó khăn, lúng túng trong thực hiện; việc phân cấp, phân quyền và phân bổ nguồn thu, nhiệm vụ chi ngân sách; yêu cầu, quy trình lập dự toán; thẩm quyền điều chỉnh dự toán, nhất là các nội dung liên quan đến thẩm quyền của Chính phủ và Ủy ban nhân dân địa phương.

Hội nghị cũng cho ý kiến về trách nhiệm của thủ trưởng, người đứng đầu đơn vị dự toán cấp I và đơn vị sử dụng ngân sách trong thực hiện nhiệm vụ chi ngân sách, quyết toán ngân sách; quy trình kiểm soát thanh toán, kiểm tra quyết toán của cơ quan tài chính, Kho bạc nhà nước; đánh giá tác động của các sửa đổi, bổ sung trong dự thảo Luật, đặc biệt là tác động về mặt kinh tế, xã hội, pháp lý…

Có thể nói, việc sửa đổi toàn diện Luật Ngân sách nhà nước là một nhiệm vụ hết sức quan trọng, có ý nghĩa chiến lược đối với việc quản lý, sử dụng tài chính - NSNN của quốc gia, góp phần thực hiện thắng lợi các mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội trong giai đoạn mới, đồng hành cùng cả nước bước vào Kỷ nguyên mới - Kỷ nguyên vươn mình phát triển giàu mạnh, thịnh vượng của dân tộc và thực hiện một cuộc cách mạng về tổ chức bộ máy hướng tới mục tiêu tăng cường xây dựng một bộ máy tinh gọn, hiệu lực, hiệu năng và hiệu quả.

https://mof.gov.vn/